Bireysel Emeklilik Sistemi Nedir?
Bireysel Emeklilik Sistemi; SSK, Bağ-Kur ya da Emekli Sandığı gibi mevcut kamu sosyal güvenlik sistemlerini tamamlayıcı nitelikte bir özel emeklilik sistemidir.
Bu kurumlara (SSK, Bağ-Kur ya da Emekli Sandığı) üye olunması halinde bile bireysel emeklilik sistemine katılabilir ve emeklilik dönemi için ek gelir sağlanabilir. Böylece, aktif çalışma dönemindeki yaşam standardı emeklilik döneminde de korunabilir. Ayrıca bugüne kadar herhangi bir sosyal güvenlik sistemine dahil olmayanlar da bu sistem ile emeklilik güvencesi sağlayabilir.
Bireysel Emeklilik Sisteminin Avantajları Nelerdir?
En az 10 yıl düzenli katkı payının ödenmesi ve 56 yaşın doldurulması ile emekliliğe hak kazanılmaktadır.
•Katılımcılar katkı paylarının ve birikimlerini istediği fonlarda değerlendirme ve belirledikleri fon karmasını yılda azami altı kez değiştirme hakkına sahiptir.
•Fonlar profesyonel fon yöneticileri tarafından yönetilir.
•Güvenilir ve şeffaf bir yapıya sahiptir, katılımcılar istediği takdirde istediği periyotlarda fon paylarını izleyebilirler.
•Sistem sürekli ve her kademede Devlet ve Emeklilik Şirketi tarafından gözetim altındadır.
•Katılımcılar, aynı emeklilik şirketinin diğer emeklilik planları arasında yılda dört kez plan değişikliği yapma hakkını kullanabilir.
•Ödenen katkı payı tutarı ne kadar yüksek olursa, emeklilik döneminde elde edilecek gelirin de o kadar yüksek olması muhtemeldir.
•Katılımcılar istediği zaman katkı payını ödemeye ara verebilir.
•Emeklilik süresini beklemeden sistemden ayrılma hakkına sahiptir.
•Sisteme ne kadar erken girilirse, birikimlerin değerleneceği süre de o kadar uzun olacağından, emeklilik döneminde elde edilecek geliri de o kadar yüksek olması beklenmektedir.
•Katılımcının talep etmesi durumunda mevcut veya farklı şirketlerde açılmış olan hesaplar birleştirilebilir.
•Katılımlar, dilediği takdirde mevcut şirketinde 1 yılı tamamladıktan sonra birikmiş tasarruflarını başka bir emeklilik şirketine aktarabilir.
•Sürekli iş göremezlik durumunda katılımcı, Bireysel Emeklilik Sistemi’nden emekliliğe hak kazanma koşulları ile birikimlerini almaya hak kazanır.
Emekliliğe hak kazandıktan sonra;
•Bireysel emeklilik hesabındaki birikimlerinin tamamını veya bir kısmını alabilir.
•Birikimlerini kısmen almak isteyen katılımcı, hazırlanacak bir program çerçevesinde aylık, üç aylık, altı aylık veya yıllık dönemlerde bireysel emeklilik hesabından birikimlerinin ödenmesini talep edebilir.
•Katılımcının birden fazla emeklilik sözleşmesi bulunması halinde, tüm sözleşmelerden emekliliğe hak kazanması için en az birinden bu hakkı kazanması yeterlidir.
Kimler Sisteme Katılabilir?
Bireysel Emeklilik Sistemi; SSK, Bağ-Kur ya da Emekli Sandığı gibi mevcut kamu sosyal güvenlik sistemlerini tamamlayıcı nitelikte bir özel emeklilik sistemidir.
Bu kurumlara (SSK, Bağ-Kur ya da Emekli Sandığı) üye olunması halinde bile bireysel emeklilik sistemine katılabilir ve emeklilik dönemi için ek gelir sağlanabilir. Böylece, aktif çalışma dönemindeki yaşam standardı emeklilik döneminde de korunabilir. Ayrıca bugüne kadar herhangi bir sosyal güvenlik sistemine dahil olmayanlar da bu sistem ile emeklilik güvencesi sağlayabilir.
Sistem Güvenliği Nasıl Sağlanıyor?
Bireysel Emeklilik Sistemi; Hazine Müsteşarlığı, SPK, Emekilik Gözetim Merkezi, Takasbank ve Bağımsız Denetim şirketleri dahil olmak üzere birçok kurum tarafından denetim ve kontrol altında tutulmaktadır.
Katılımcı Hakları
Katılımcı veya varsa sponsor kuruluş emeklilik sözleşmesi yürürlüğe girmeden önce cayma hakkına sahiptir.
–Cayma Hakkı
Katılımcı veya varsa sponsor kuruluş emeklilik sözleşmesi yürürlüğe girmeden önce cayma hakkına sahiptir. Cayma halinde durum, şirketin çağrı merkezine veya mektup, faks yahut güvenli elektronik imza ile şirkete bildirilir; ödemeye ilişkin olarak şirkete verilen her türlü ödeme talimatı iptal ettirilir.
–Fon Dağılım Değişikliği Hakkı
Bireysel emeklilik hesaplarındaki birikimlerin ve ödenen katkı paylarının fonlar arasındaki dağılım oranları veya tutarları, bir yılda azami altı kez değiştirilebilir.
–Plan Değişikliği Hakkı
Emeklilik planı bir yılda azami dört kez değiştirilebilir. Bu yöndeki değişiklik talebi, değişikliğin yapılması istenen tarihten en az iki iş günü önce şirkete yazılı olarak yapılır.
–Birden Fazla Sözleşme Yapma Hakkı
Katılımcılar, ister aynı şirkette ister başka şirketlerde birden fazla emeklilik sözleşmesi yaptırabilirler. Aynı veya farklı şirketlerde açılmış olan bireysel emeklilik hesapları birleştirilebilir. Birleştirme talebi, katılımcı veya varsa sponsor kuruluş tarafından yapılabilir.
–Birikimlerin Başka Bir Emeklilik Şirketine Aktarım Hakkı
Yürürlük tarihinden itibaren en az bir yıl süreyle şirkette kalan emeklilik sözleşmesi kapsamındaki birikimler başka bir şirkete aktarılabilir. Aktarım birikimlerin tamamını kapsayacak şekilde yapılır.
–Hesap Birleştirme Hakkı
Aynı veya farklı şirketlerde açılmış olan bireysel emeklilik hesapları birleştirilebilir.
–Hakların Kullanımı
Bireysel emeklilik sözleşmesinde ve gruba bağlı bireysel emeklilik sözleşmesinde, sözleşmeden doğan haklar kural olarak katılımcı tarafından kullanılır. Fon dağılımı değişikliği, emeklilik planı değişikliği ve birikimlerin aktarımı haklarının, katılımcı ad ve hesabına katkı payı ödeyen kişi tarafından veya grup kurucusu tarafından kullanılması kararlaştırılabilir.
İşveren grup emeklilik sözleşmesinde, fon dağılımı değişikliği, emeklilik planı değişikliği ve birikimlerin aktarımı hakları, hak kazanma süresi sonuna kadar kural olarak sponsor kuruluş tarafından kullanılır. Sponsor kuruluşun devretmesi durumunda, fon dağılımı değişikliği hakkı katılımcı tarafından kullanılabilir. Katılımcının devretmesi durumunda, bu haklar, hak kazanma süresi tamamlandıktan sonra da sponsor kuruluş tarafından kullanılabilir.
–Katkı Payının Değiştirilmesi ve Ödemeye Ara Verme
Emeklilik sözleşmesi süresi içinde katkı payı tutarı, emeklilik planında tanımlı asgari katkı payından daha az olmamak üzere değiştirilebilir.
Emeklilik sözleşmesi süresi içinde katkı payı ödenmesine ara verilebilir. Ancak katkı payı ödenmeyen süre emekliliğe hak kazanılması için gereken sürenin hesabında dikkate alınmaz.
Ödenmeye ara verildikten sonra tekrar katkı payı ödenmeye başlanması durumunda, ödenen tutar ödemenin yapıldığı aydaki katkı payı ödemesi olarak kabul edilir. Emeklilik sözleşmesine göre ödenmesi gereken katkı payını aşan ödemeler, ödeme tarihinden itibaren on iki aylık dönemde ödenmesi gereken katkı paylarından mahsup edilebilir veya katılımcının yazılı olarak talep etmesi halinde ödeme tarihinden önceki on iki aylık döneme ait ödenmemiş katkı paylarına mahsup edilebilir.
–Katılımcının Sistemden Emeklilik Hakkı Kazanmadan Ayrılması
Katılımcı, emekliliğe hak kazanmadan sistemden ayrılması halinde bireysel emeklilik sistemine giriş tarihinden kaynaklanan süreye ilişkin haklarını kaybeder.
–Sözleşme Süresi İçinde Ölüm/Sakatlık Durumundaki Haklarınız
Katılımcının ölümü halinde birikimler varsa sözleşmede belirtilen lehdara, katılımcı tarafından lehdar tayin edilmemişse kanuni mirasçılarına ödenecektir.
Katılımcının maluliyet hali nedeniyle sistemden ayrılma talebinde bulunabilmesi için sosyal güvenlik mevzuatına göre maluliyet gelirine hak kazanmış olması gerekir. Katılımcının sosyal güvencesinin bulunmaması halinde, maluliyet halinin resmi sağlık müesseseleri tarafından verilecek bir rapor ile tespit edilmesi gerekir.
–Lehdar Değiştirme Hakkı
Katılımcı, sözleşme süresi boyunca lehdarı değiştirebilir veya lehdar tayin etme işlemini iptal edebilir. Lehdar, emeklilik sözleşmesine taraf değildir.
Grup Bireysel Emeklilik
Çalışanları veya üyeleri adına şirket ile birlikte grup emeklilik planı oluşturan, bu plana ilişkin şartları müzakere eden ve planın işletilmesine yardımcı olan işveren, dernek, vakıf, tüzel kişiliği haiz meslek kuruluşu ve sair kuruluştur.
Grup Kurucusu Nedir?
Çalışanları veya üyeleri adına şirket ile birlikte grup emeklilik planı oluşturan, bu plana ilişkin şartları müzakere eden ve planın işletilmesine yardımcı olan işveren, dernek, vakıf, tüzel kişiliği haiz meslek kuruluşu ve sair kuruluştur.
Sponsor kuruluş olmayan bir grup kurucusu tarafından oluşturulan grup emeklilik planına dahil olan katılımcı tarafından ödenen katkı payları ile bunların getirileri, gruba bağlı bireysel emeklilik sözleşmesine göre açılan bireysel emeklilik hesabında takip edilir.
Sponsor Kuruluş Nedir?
İşveren sıfatıyla, bir işveren grup emeklilik sözleşmesine göre çalışanları ad ve hesabına katkı payı ödeyen grup kurucusudur.
Sponsor kuruluş tarafından bir işveren grup emeklilik sözleşmesine dayanarak çalışanlarının ad ve hesabına ödenen katkı payları ile bunların getirileri, işveren grup emeklilik sözleşmesine bağlı olarak açılan katılımcılara ait bireysel emeklilik hesaplarında takip edilir. Katılımcının ödediği katkı payları ile bunların getirileri gruba bağlı bireysel emeklilik sözleşmesine göre açılan bireysel emeklilik hesabında takip edilir.
Grup Emeklilik Sözleşmeleri
Bireysel emeklilik sözleşmesinde ve gruba bağlı bireysel emeklilik sözleşmesinde, sözleşmeden doğan haklar kural olarak katılımcı tarafından kullanılır. Fon dağılımı değişikliği, emeklilik planı değişikliği ve birikimlerin aktarımı haklarının, katılımcı ad ve hesabına katkı payı ödeyen kişi tarafından veya grup kurucusu tarafından kullanılması kararlaştırılabilir.
İşveren grup emeklilik sözleşmesinde, fon dağılımı değişikliği, emeklilik planı değişikliği ve birikimlerin aktarımı hakları hak kazanma süresi sonuna kadar kural olarak sponsor kuruluş tarafından kullanılır. Sponsor kuruluşun devretmesi durumunda, fon dağılımı değişikliği hakkı katılımcı tarafından kullanılabilir. Katılımcının devretmesi durumunda, bu fıkrada belirtilen haklar, hak kazanma süresi tamamlandıktan sonra da sponsor kuruluş tarafından kullanılabilir.